GTVT Quảng Trị sau ngày giải phóng và hợp nhất tỉnh Bình - Trị - Thiên (1975-1989)
Hệ thống cầu
đường của tỉnh trải qua gần 30 năm chiến tranh đều bị hư hỏng nặng,
thời gian hơn hai năm kể từ ngày ký kết Hiệp định Pari tuy có tập
trung lực lượng để sửa chữa, khôi phục nhưng vẫn ở dạng chắp vá. Để
có đủ khả năng bảo đảm giao thông vận tải trong giai đoạn mới, được
sự đồng ý của Bộ, Ty GTVT Vĩnh Linh sáp nhập vào Ty GTVT Quảng Trị.
Ty GTVT Quảng Trị lúc này được tăng thêm cả về số lượng cán bộ công
nhân viên, trang thiết bị máy móc đủ khả năng thực hiện chủ trương
của Tỉnh đề ra là: “Ngành GTVT phải tập trung toàn bộ lực lượng cho
công tác quản lý , sửa chữa các tuyến đường bảo đảm giao thông thông
suốt và từng bước nâng cấp, phục
vụ kịp thời yêu cầu vận tải, sự đi lại của nhân dân và làm mới một
số công trình cấp thiết...”
Thực hiện chủ
trương đó, Công ty 16 thuộc Cục Công trình I tập trung lực lượng thi
công quốc lộ 1 đoạn từ cầu Hiền Lương đến chân Dốc Miếu. Với tinh thần
khắc phục khó khăn về phương tiện máy móc, phát huy sáng kiến, trong 4 tháng cuối
năm 1975 và đầu năm 1976, Công ty đã đào đắp 16.000m3 đất đá, đẩy
nhanh tiến độ thi công, hoàn thành bàn giao công trình trước một tháng.
Về vận tải: đoàn
xe 1-5 của Quảng Trị và Xí nghiệp ôtô vận tải của Vĩnh Linh sáp nhập thành công
ty ôtô vận tải 1-5 Quảng Trị, với số lượng xe vận tải hàng hoá 200 chiếc, số xe
vận tải hành khách 19 chiếc loại 40 chỗ ngồi trở lên.
Sau khi thực hiện việc đón nhân dân Hải
lăng đi sơ tán ở các huyện Cam Lộ, Gio Linh trở về, đón hàng vạn nhân dân năm
1972 chạy vào các tỉnh phía Nam trở về quê, lực lượng vận tải của Công ty tiếp
tục phục vụ tốt các chiến dịch do tỉnh chủ trương như: “ Đường 9 anh hùng -
Đông xuân 1975 - 1976 đại thắng lợi ”, “ Cuộc vận động nhân dân các huyện Triệu
Phong, Hải Lăng… đi xây dựng vùng kinh tế mới ở Tây Gio Linh, Khe Sanh - lao
bảo - Hướng Hoá, phục vụ cuộc tổng tuyển cử bầu quốc hội chung của cả nước
trong tháng 4/1976…
Thực hiện chủ trương của Đảng và Chính
phủ, từ tháng 4/1976, bốn đơn vị hành chính cấp tỉnh Quảng Bình, khu vực Vĩnh
Linh, Quảng Trị, Thừa thiên hợp nhất thành tỉnh Bình Trị Thiên.
Bình Trị Thiên vốn là một vùng đát nghèo
khó và lại bị 30 năm liền chiến tranh tàn phá hết sức nặng nề. Tình trạng giao
thông vận tải của Bình Trị Thiên cũng như trên cả nước đều yếu kém và lạc hậu,
không đủ đáp ứng yêu cầu của công cuộc tái thiết quê hương sau chiến tranh và
nhu cầu xây dựng ngày càng tăng phục vụ
phát triển kinh tế, văn hoá, an ninh, quốc phòng…
Trước tình hình đó, dưới sự lãnh đạo của
tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bình Trị Thiên, 4 ty GTVT của 4 đơn vị cấp tỉnh: Quảng Bình,
khu vực Vĩnh linh, Quảng Trị, Thừa Thiên Sáp nhập thành ty GTVT, sau đó gọi là
Sở Giao thông vận tải Bình Trị Thiên, do đồng chí Lê Viết Cống làm trưởng Ty,
các đồng chí: Lê Văn Giai, Nguyễn Đình Chi… làm Phó Ty. Bộ phận văn phòng của
Ty gồm các đồng chí: Đặng Lộ - Trưởng phòng Hành chính, Nhơn - Trưởng phòng Tổ
chức, Cao Anh Tuấn - Trưởng phòng Kế hoạch, Nguyễn Xuân Hoà - Trưởng phòng Quản
lý Giao thông, Sừng - Trưởng phòng Vận tải, Võ Hồng - Trưởng phòng tài vụ, Thái Mầu - Trưởng
phòng Công nghiệp, Lê Văn Soa - phụ trách ban quản lý công trình, song - phụ
trách công tác thanh tra, Kiểm và Lợi phụ trách công tác Công đoàn Ngành.
Lúc mới thành lập, Ban
lãnh đạo Ty chủ trương tổng hợp kế hoạch năm 1976 của 4 Ty cũ (uảng Bình, khu
vực Vĩnh Linh, Quảng Trị, Thừa Thiên) làm kế hoạch của Ty, trong đó có phân
tích, bổ sung công trình quốc lộ 1A và quốc lộ số 9 được đặt ở vị trí ưu tiên
hàng đầu. Trên cơ sở đó, đề nghị với UBND tỉnh và Bộ Giao thông vận tải bổ sung
lực lượng, chỉ tiêu để thực hiện kế hoạch năm 1976, đồng thời chuẩn bị kế hoạch
cho các năm sắp tới… phân bổ lại lực lượng phương tiện và đơn vị quản lý cầu
đường 3 địa bàn Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên. Thành lập Xí nghiệp Liên hợp
công trình giao thông do đồng chí Nguyễn Hoàng - Phó Ty trực tiếp làm Giám đốc.
Được Bộ GTVT phân cấp quản lý các tuyến
quốc lộ đoạn đi qua địa bàn như quốc lộ 1A, quốc lộ 9, quốc lộ 14, với tinh
thần quyết tâm đặt ra lúc này là: phải biết tận dụng nguồn nguyên liệu tại chỗ,
tranh thủ sự giúp đỡ của trung ương để khôi phục, phát triển với tốc độ nhanh
về GTVT mới có thể đáp ứng được những nhu cầu của xã hội trước mắt cũng như lâu
dài.
Thời gian các năm cuối của thập kỷ 70 và
đầu thập kỷ 80, Ngành GTVT Bình Trị Thiên đã tận dụng thuận lợi của tải thuỷ, góp
phần đắc lực của mình trong việc khôi phục tuyến đường Bắc - Nam, vừa cải tạo,
vừa xây dựng hệ thống đường bộ phát triển giao thông nông thôn, đặc biệt là ở
miền núi, đường vào các khu kinh tế mới, đường ra các xã ven biển.
Thực hiện khẩu hiệu: “Lấy cầu cũ làm cầu
mới”, “Lấy đường cũ làm đường mới”, cán bộ công nhân viên GTVT ở các địa bàn
Bến Hải, Triệu Hải, Đông Hà đã tận dụng vật tư của các cầu cũ do chiến tranh để
lại đem làm cầu ở các lộ, huyện lộ có hiệu quả.
Về vận tải biển: Công ty thuỷ Quảng Trị và
Công ty Thuỷ Quảng Bình sáp nhập lại thành Công ty Thuỷ Bình Trị thiên. Công ty
Thuỷ do đồng chí Võ Doãn Hào làm Giám đốc, với nhiệm vụ vận chuyển hàng hoá,
vật tư, đá, thạch cao cho các Nhà máy xi măng Đông Hà, Áng Sơn, Long Thọ, vận
chuyển than, dầu cung cấp cho các nhà máy điện trong tỉnh, vận chuyển lương lương
thực, phân bón…
Ty đã tổ chức cử cán bộ, chuyên gia sang
giúp nước bạn campuchia, trong đó giúp bạn tu sửa, đóng mới 4 tàu đi biển Hồ
(Nông Pênh), được nhân dân Xiêm Riệp (Campuchia) khen ngợi…
Các năm 1983 - 1985, cán bộ, công nhân
viên ngành GTVT cùng với các ngành khác và nhân dân địa phương tháo gỡ khó
khăn, phấn đấu ổn định tình hình kinh tế - xã hội trong hoàn cảnh thường xuyên
bị thiên tai… Trận lụt năm 1983, cầu Mỹ Chánh bị lũ cuốn trôi. Để bảo đảm GTVT
tuyến quốc lộ 1A, Bộ GTVT giao cho Sở sau 12 ngày phải bắc xong cầu Mỹ Chánh.
Được sự hỗ trợ của sở GTVT Quảng nam - Đà Nẵng cung cấp cầu Bellay, các đơn vị
trong Ngành mà trực tiếp là xí nghiệp Liên hợp công trình giao thông huy động
CBCNV làm cả ngày lẫn đêm nên chỉ sau 10 ngày đã thông xe cầu Mỹ Chánh.
Tháng 10/1985, trong vòng 15 ngày cơn bão
số 7 cùng với lũ lớn tàn phá nặng nề chưa kịp khắc phục thì tiếp nối 2 ngày 15
và 16 tháng 10, cơn bão số 8 ập đến quét dọc tỉnh, kéo dài trong 22 tiếng đồng
hồ với sức gió cấp 11, 12, giật trên cấp 12, cùng với sóng to, triều biển dâng
cao gây thiệt hại nặng nề chưa từng có. Đường sắt, đường bộ, kể cả quốc lộ và
đường địa phương đều bị xói lở, hư hỏng nghiêm trọng, giao thông vận tải ách
tắc nhiều ngày.
Trước tình hình đó, ngành GTVT đã tập
trung lực lượng khẩn trương bám các địa bàn đường sá bị hư hỏng nặng, xử lý
nhanh chóng, bảo đảm thông xe.
Công ty Vận tải ôtô cũng như Công ty vận
Tải thuỷ cùng các ngành và địa phương chăm lo giải quyết công việc cấp bách
trước mắt về ăn, chỗ ở tạm, tổ chức cứu trợ nhân dân v.v…
Công tác giao thông nông thôn được coi
trọng, ngành Giao thông vận tải cùng các cấp chính quyền địa phương vận động
nhân dân xây dựng đường mới, tu sửa đường, với phương châm: Dân làm là chính,
vật tư tại chỗ là chính, kỹ thuật phổ cập là chính. Nhờ đó, từng bước đưa lực
lượng vận tải thô sơ va cơ giới xuống được thôn xóm, một phần đồng ruộng để
giải phóng đôi vai cho nông dân.
Tuy đường sá chưa phải đã được xây dựng
hoàn chỉnh, chưa vào cấp trong tình hình kinh tế ở địa phương còn gặp nhiều khó
khăn, nhưng việc nâng cấp và kéo dài mạng lưới giao thông ở đồng bằng và miền
núi đã tạo nên mạng lưới giao thông khá thuận lợi phục vụ cho phát triển kinh
tế ở các địa phương trên địa bàn, tạo điều kiện khai thác, phát triển kinh tế ở
một số vùng gò đồi, miền núi.
Về vận tải: Ngành đã từng bước củng cố và
tăng cường công tác quản lý đối với khối hợp tác xã vận tải ô tô và hợp tác xã
vận tải đường sông.
Căn cứ yêu cầu của nhân dân, nhu cầu phát
triển kinh tế của địa phương, Ngành đã có kế hoạch phân phối lực lượng vận tải.
Ngoài phương tiện vận tải cơ giới, vẫn chú trọng đến phát triển phương tiện vận
tải thô sơ, kết hợp giữa vận tải cơ giới với vận tải thô sơ để phục vụ cho sản
xuất nông nghiệp, công nghiệp, phát triển kinh tế - xã hội…
*
* *
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn
quốc VI với 3 chương trình kinh tế lớn: “ lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng,
hàng xuất khẩu”.
Trước yêu cầu và nhiệm vụ của công cuộc
đổi mới, ngành Giao thông vận tải được sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh uỷ. Uỷ ban
nhân dân tỉnh và Bộ Giao thông vận tải, sự giúp đỡ của các cấp chính quyền địa
phương, các ngành… cán bộ công nhân viên nhành Giao thông vận tải từng bước
tham gia vào quá trình đổi mới, chuyển đổi cơ chế tập trung quan liêu bao cấp
sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Toàn Ngành xây đã dấy lên
một phong trào thi đua quyết tâm xây dựng Ngành phát triển phục vụ cho công
cuộc đổi mới quê hương.
Nhìn lại 13 năm từ ngày sáp nhập 3 tỉnh
Bình - Trị - Thiên đến ngày tách tỉnh, ngành Giao thông vận tải Quảng Trị chấp
hành tốt chủ trương của Đảng, Nhà nước. Các đơn vị đã đem hết năng lực xây dựng
ngành Giao thông vận tải Bình Trị Thiên ngày càng lớn mạnh, phục vụ chính trị
của Đảng bộ Bình Trị Thiên qua các kỳ Đại hội I, II, III… Các đơn vị đã phát
huy truyền thống trong thời kỳ chống Mỹ, quyết tâm vượt qua khó khăn, khôi phục
và phát triển các hoạt động giao thông vận tải, phục vụ tốt hai nhiệm vụ chiến
lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc việt Nam xã hội chủ nghĩa. Kết quả cụ thể:
- Tuyến quốc lộ 1A: đoạn Chấp Lễ - Đông Hà
được nâng cấp, mở rộng, cải tạo đoạn qua Dốc Miếu, mặt đường được rải nhựa rộng
7m. Các cầu cống trên quốc lộ 1A thuộc địa bàn Quảng Trị như: cầu Khay, Chấp Lễ,
Dốc Miếu, Hà Trung, Hà Thanh, Đập Huyện, Mỹ Hoà, Sòng, Lập Thạch, Trung Chỉ,
Lai Phước, Phước Mỹ, Ái Tử, Nhan Biều, Cầu dài I, Cầu Dài II, Bến Đá, Mỹ Chánh,
Câu Nhi…đều được xây dựng bằng bê tông hoặc bê tông liên hợp dầm I.
- Tuyến quốc lộ 9: đoạn từ Đầu Mầu đến Lao
bảo, nền, mặt đường được mở rộng cải tạo các đoạn cua ngoặt, dốc lớn, toàn bộ
mặt đường được rải nhựa rộng 7m; cầu cống đều được khôi phục, xây dựng vĩnh cửu
hoặc bán vĩnh cửu, trong đó có một số cầu đòi hỏi kỹ thuật phức tạp như cầu Đầu
Mầu được xây dựng kết cấu vòm hai chiều, cầu Rào Quán bằng bê tông liên hợp I
có mố trụ cao, cầu Khe Sanh kết hợp thuỷ diện…
- Tuyến quốc lộ 15: đoạn Cam lộ - Bến Tắt,
làm mặt đường cấp phối, trong đó có 6km ngang qua nghĩa trang Liệt sĩ Trường
Sơn được rải nhựa rộng 3,5m. Từ Ngã tư đất trở ra giáp Quảng Bình mặt đường cấp
phối, các ngầm được xử lý bằng đường tràn đá hộc; cầu Đuồi và cầu Phú Ân bảo
đảm giao thông bằng cầu dầm ben lây, mặt gỗ.
- Tiếp nhận Quốc lộ 14: do Binh đoàn
Trường Sơn chuyển giao, đây là tuyến được xây dựng tương đối hoàn chỉnh, mặt
đường nhựa rộng 6m, cầu cống trên đường này được xây dựng hoàn chỉnh vĩnh cửu.
Do đường mới, nền đường chưa ổn định nên hàng năm thường sạt lở, sụt trượt. Sở
phải tập trung lực lượng tu bổ, nhất là sau các trận mưa lũ, đảm bảo giao thông
không bị ách tắc.
- Các tuyến tỉnh lộ, huyện lộ: đường Bãi
Hà - Tư Chính, mặt đường cấp phối; cầu Khe Cáy, cầu Điện được xây dựng bằng dầm
BTCT liên hợp; đường Lâm - Sơn - Thuỷ: mặt đường cấp phối; cầu Châu Thị làm bê
tông liên hợp dầm I; đường 75 Tây ( Chợ Cầu - Cồn Tiên) và đường 75 Đông ( Chợ
Cầu - Chợ Hôm ), mặt đường cấp phối; làm mới 2 cầu: Bến Sanh, Bến Ngự; hai
tuyến đường 64 và 68: vì đặc điểm riêng của hai tuyến này (có nhiều cầu tương
đối dài) nên công việc chủ yếu là tập trung gia cố các cầu để bảo đảm giao
thông; làm mới 4 cầu: cầu Triệu Vân (đường 64) , cầu Triệu Tài (đường 68), cầu
Hội Yên 1 và 2 (đường 8); làm mới tuyến đường từ thị xã Quảng Trị đến đập Trấm
để phục vụ thi công đập Trấm; làm lại tuyến đường Tân Long - Lìa nhằm phục vụ
vùng kinh tế mới ở vùng Lìa; tuyến đường 15N: tập trung nâng cấp đoạn từ thị
trấn Cam Lộ đến Cùa dài 11km; làm mới một số tuyến đường ở các thị trấn: Hồ xá -
Vĩnh Linh, Khe Sanh - Hướng Hoá và 2 thị xã: Đông Hà , Quảng Trị; mặt đường của
các tuyến mới xây dựng chủ yếu vẫn là đường cấp phối và đá dăm.
- Đường sông: củng cố, nạo vét luồng Cửa
Việt - Đông Hà bảo đảm cho phương tiện vận tải có trọng từ 150T đến 250T ra vào
cảng Đông Hà.